Kikodo lärnön Sperantapüki in Yurop?

Geb pükas in Balatam Yuropik

Sis fün okik Balatam Yuropik ebuon labön numi gretik pükas calöfik. Balüdo äbinons püks fol (Deutänapük, Fransänapük, Litaliyänapük e Nedänapük,), ab prinsip ya äbinon fimik: limatat alik ödalon sludön dö püks calöfik netik al mekön calöfiks pro Yurop. Ün 1973 pälüükons Danänapük e Linglänapük, ün 1981 Grikänapük, ün 1986 Portugänapük e Spanyänapük, ün 1995 Suomiyänapük e Svedänapük, ün 2004 Latviyänapük, Lestiyänapük, Lietuvänapük, Macaränapük, Malteänapük, Polänapük, Slovakiyänapük, Slovenänapük e Tsyegänapük, ün 2007 Bulgaränapük, Lireyänapük e Rumänapük, ed ün 2013 Kroasänapük. So binons kobo püks 24.

Calöfiko püks at valik binons leigiks. Lons (lüodaliens Yuropiks) valiks patradutons ini alikan pükas at, e sifan alik kel lapelon lü stitod Yuropik in balan pükas at, muton getön gespiki in pük ot.

Zuo nu dabinons i püks anik lafiko calöfiks: ets no pagebons in lons, sod in gespiks. Mögod at davedon pos beg limatata kel dasevon püki as nepluanumapük, e tradutafrädis pelon limatat ot. Sis 2005 ets binons Baskänapük, Galisänapük e Katalonänapük (pos beg Spanyäna). Ün 2009 (jüs 2020) Skotäna-Gälapük e Velsänapük pälüükons (Regän Pebalöl).

Dabinons kods gudik pro mödapükiäl at, kel igo kanon binön dasaman pro läns mödapükik e nogans bevünetik:

So mödiks püks leigik, binos-li mögik?

Ven mens vilons spikön odes, natiko sukons püki kobädik.

Klüliko dabinons migatopäds, in kels mens se pükasogs difik kobokömons, ed in kels pluanum pluuneplu nolons pükis tel. Ab if topäd telpükik somik palüvon soelik, fino pük bal de tel poglömon. Ad jelön telpükiäli zesüdons lomatops balpükik, tops in kels pükasogs bofik kanons gekömön lü fonäts okik.

Pro Balatam Yuropik etos kanonöv sinifön, das padasevonöd gitod limatatas ad jelön gebi püka u pükas okik, nemu in fels sököls:

Tefü topäds e jäfids mödapükiks, ets pas oblibons mödapükik if pükagrup nonik pafopladon-la, notiko u kläniko. If valikans, igo nen dranäl, buons spikön püki ot, tän utans, kels ya labons püki at as motapük, itjäfidiko ofrutidons:

Sosus okleilikos das spikans püka bal binons padünetöls gudikumo ka votikans, mödpükiäl oprimon fainikön. Spikans de püks votik osteifülons studön ini län de mastans, u tid netik onsik odaopton püki et. E kim otaspikülon ones eti? If jenöfo Yurop vilon jelön mödpükiäl okik, tän muton prüdön das pük nonik kanon-la lovejadön pükis votik.

Sperantapük kanon-li jelön pükasdistöfi?

Etos valodiko sekidon de säk, va Yuropans its vilons-li oni. Vilobs-li nutimo calöfiko pafödöli baläti in distöf, vilobs-li smeitami valodik e fino püki kobädik bal, u no plu vilobs-li balami Yuropik?

Sperantapük labon-li mögodi?

Lârnoy püki bi binon frutik, e pük binon frutik bi mens votik saidik ya nolon e fruton oni. So ad plöpön, Sperantapük muton vobön otüpo ini lüods ömik.

Frut pösodik

Lärnön Sperantapüki dulon, ad rivön kosädakani leigik, pluuneplu degdil bal tüpa zesüdik ad lärnön püki votik. Ya nolön püki foginik votik klüliko yufos, e yufos if pük panolöl leduton lü famül pükas romanik, germaniks u slaviks. Ab i pro Yapänans Sperantapük binon pük tefädiko fasilik.

Pük at i binon sunädo frutik. Sperantapükans binons taledaviko vem pesestürülöls, ab kanons tuvön odis. Dabinon literat lardik fomü bukas e gasedas, dabinon musig, dabinons kobükams klubas ini kels dönuamo visitons foginänans, dabinons kobükams bevünetik, kanoy mekön penädaflenis u tävön lä Sperantapükans, tökön nünamis ko pösods kels labons jäfüdi ot, e plu.

Pefrutöl fa komotanef pasestürülöl ab otüpo i solidik, Sperantapük äkanon glofön de disin pemoböl ün 1887 me bukil padas 40, jü pük lölofik nu pafrutöl in dilot bal gudikumas de sikloped Vüresodik Vükiped.

Logädiäl notik

Ad plöpön, Sperantapük noe zesüdon binön frutik, ab i logädik. Sperantapük no te dabinon pro tels, kels sukons oni. Valikans mutons logön oni.

stän SperantapükaAs sam tikob dö calans in lotidöps: suvo labons su klots okik stänis anik, kels sagons me pük kinik kanons pabespikön. Bal onas kanon-la binön stän grünik e vietik Sperantapüka.

U tikolös dö lejonods ad gebön. Semikna frutoy Sperantapüki äs yufapük ad tradutön lejonodis ini püks foginiks plu ka deg. Kikodo no bükön i vödemi Sperantapükik? Mögos, das ek kelas pük no päbüologon, kanon-la reidön vödemi Sperantapükik.

Sperantapük ya binon logädik. klüliko in Vükiped. Ud in "sif Sperantapüka" Deutänik Herzberg am Harz. Ab id in platäds telpükik de nibudastajon ela Rondonopolis, fagiko in nilän Brasiläna, in laels nemü Sperantapük e süts nemü el Zamenhof valöpo in vol, ed igo in migeb kel semikna padunon nema Sperantapüka pro diseins votik.

Stad calöfik

Ad mekön Sperantapüki jü bevüpük nogana äs Balatam Yuropik, mutons padunön sluds bolitik ömik.

Balido dö tid. Pö sam Macaräna, Sperantapük kanon panüdugön as bal pükas kelis kanoy välön as pük foginik balid u telid. Pato as pük foginik balid, Sperantapük labon buädi gretik: asä binon tefädiko fasilik ad lärnön, suno senoy lomo in on. Atos glofon saidäli julanas tefü lärnön pükis foginik. Ya nolon fikulis, e jiniko ätuvon mögodi bemastikön onis.

Du mens ai plu nolons Sperantapüki, i kanon ai plu pafrutön: balido te as yufamed ad tradutön, ud as pük zuik in kel pagebidons vödems veütikün, poso as pük calöfik läfulükik in kel valikos muton pagebidön, ed as bevüpük in stads bevünetik.

Ab spetöl sludi tefü Sperantapük, binos lezesüdik ya nu büovitön midistidi alik me kel in fel Yuropik spikans püka bal pagönonsöv to spikans pükas votik.

Nünams pluik

Nünams läfulülik kanol tuvön is:

 


Dät kü pad at pävotükon lätikna: 2019-12-25